Groene parels in Stein

Rivier de Maas boetseerde in Limburg door de eeuwen heen een veelzijdig en boeiend landschap. Er ontstond een wirwar van oude stroomgeulen, afgesneden meanders, dijken en uiterwaarden en een typische fauna en flora. De grindwinning in combinatie met rivierverbreding, heeft gezorgd voor meer veiligheid en een mooi natuurgebied. Historische stadjes en markante dorpen getuigen van een verleden vervlochten met de Maas.

In  en op de hellingen rond de historische ruïne van de burcht in Stein ligt het kasteelpark van Stein. Dit historisch park was o.a. het wandelgebied voor de paters van het voormalig klooster van de missionarissen van het Heilig Hart. Een herinnering aan het kloosterleven is het rustieke kerkhof met de graven van de paters, waarvan één het graf van de bekende schrijver Jacques Schreurs is van het boek 'Dagboek van een herdershond'. Kasteelpark Stein sluit aan op de Steinderbeemden en het Brook/Ziepe.

Het gebied Urdal-Scharberg is een verrassend groene oase in de gemeente Stein. Hier gaan cultuurhistorische landschappen hand in hand met moderne infrastructurele werken, zoals het Julianakanaal en de A76. Het Urdal ligt tussen de woonkernen van Stein en Elsloo en sluit aan op het wandelgebied over de Scharberg. Hier heeft men op de 30 meter hoge hellingen langs het Julianakanaal prachtige vergezichten over het Julianakanaal, de Maas en de volle breedte van het Maasdal. Het wandelgebied bij de Scharberg sluit aan op het kasteelpark van het voormalige Missiehuis van Stein.

Tussen de oude kern van het dorp Stein en het Julianakanaal ligt verscholen een authentiek gedeelte van het  Maasdal, de beemden van Stein. Het  noordelijk gedeelte wordt gevormd door het historisch groengebied ’t Brook / Ziepe .  Het gebied behoord tot het Urdal en is van oudsher een waterrijk gebied met een ruige begroeiing. Het gebied sluit aan op de jaagpaden langs het Julianakanaal en het zuidelijk wandelgebied door de beemden, “de Meulewiert” naar kasteel Stein.

Het Heidekamppark is een gebied van 45 hectare. Het is toegankelijk en aantrekkelijk gemaakt door aan te sluiten op groengebieden in de omgeving. De rustpunten, de 2,5 hectare aangeplant bos, een hondenloslaatgebied, een Klimaatpad, een trimparcours, een bikepark, een historische veedrift en een 2.000 vierkante meter groot natuurlijk speelgebied voor kinderen benadrukken de beleving en de veelzijdigheid van dit groene recreatiegebied. Bovendien sluit het Heidekamppark aan op het wandelgebied 'de Landweren'.

Uit historische documenten en archeologische opgravingen heeft men afgeleid dat in de middeleeuwen de landweer aan drie zijden Stein omsloot. De wallen waren dicht begroeid en omgeven door grachten. De wallen moesten een hindernis vormen met ondoordringbare begroeiing. Het vee werd door de wallen tegengehouden en beschermd van roofdieren. Hierdoor kon worden voorkomen dat akkers werden vernield. Ook plunderende bendes werd het zo moeilijker gemaakt. In Stein zijn deze wallen nagenoeg geheel behouden. Het gebied sluit tevens aan op het Heidekamppark.

Het huidige Kasteel Elsloo bestaat uit de economiegebouwen van een 17e eeuws (niet meer bestaand) landhuis. Bij dit kasteel werd aan het begin van de 19e eeuw een Engels landschapspark aangelegd. Oorspronkelijke elementen als vergezichten, hellingen, slingerende paden, waterpartijen en bijzondere bomen zijn hier nog aanwezig. Het park staat als geheel onder bescherming van Monumentenzorg. Het park gaat over in het Elserbos en het landschap Catsop.

Het Elserbos is een onderdeel van het Bunderbos, een lintvormig, hellingbos van op de oostelijke terrassengordel van het Maasdal tussen Elsloo en Bunde. Het is het steilste helingbos in Nederland welk wordt doorsneden door talloze bronbeekjes. De bossen zijn bekend vanwege de bijzonder rijke en zeldzame flora zoals sleutelbloem, bosanemoon, speenkruid, daslook en maretak. Ook de beschermde bever en das komt hier nog voor. Het Elserbos draagt het predicaat Natura 2000 van de Europese gemeenschap.

Het buitengebied van Catsop - gemeente Stein - vormt een belangrijke schakel in de ecologische verbinding die het Rivierenpark Maasvallei moet gaan verbinden met de robuuste ecologische verbindingszone Schinveld-Mook. Het gebied is onderdeel van het plateau van Schimmert en derhalve heuvelachtig. In de hellingen vind men nog authentieke holle wegen, graften, meidoornhagen, hoogstamboomgaarden en fraaie vergezichten over het Maasdal. Het gebied kent een hoge landschappelijke waarde en sluit aan op het Elserbos en Kasteelpark Elsloo.